Οι γρήγορες ταχύτητες Ίντερνετ είναι μεγάλος «πειρασμός» για μικρούς, αλλά και για μεγάλους. Μπορούν να δουν σειρές και ταινίες, χωρίς να διακόπτεται η σύνδεση, αλλά και να παίζουν online videogames, χωρίς καθυστερήσεις, που προκαλούν εκνευρισμό. Και ποιες ώρες είναι οι πιο «δημοφιλείς» για αυτές τις δραστηριότητες; Οι απογευματινές και οι βραδινές, που οι υποχρεώσεις έχουν ολοκληρωθεί και η χαλάρωση είναι το ζητούμενο…
Όμως, όσα καλά κι αν έχει η τεχνολογία, η κατάχρησή της έχει ένα κακό. Προκαλεί προβλήματα στον ύπνο. Πάρα πολλές επιστημονικές μελέτες το έχουν καταδείξει, αλλά το βλέπουμε κιόλας και στα ιατρεία μας – υπάρχει, πια, μεγάλη κλινική εμπειρία.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Bocconi στο Μιλάνο διαπίστωσαν ότι, όσοι έχουν γρήγορες συνδέσεις Ίντερνετ, τείνουν να κοιμούνται 25 λεπτά λιγότερο, ενώ είναι λιγότερο πιθανό να κοιμούνται από 7 έως 9 ώρες. Επιπλέον είναι λιγότερο ικανοποιημένοι από την ποιότητα του ύπνου τους συνολικά.
Οι ώρες ύπνου μειώνονται ακόμη και στους εφήβους, που βρίσκονται σε φάση ταχύτατης ανάπτυξης.
Πιστεύω ότι ο ύπνος είναι σχεδόν θεραπευτικός για όλα τα προβλήματα των παιδιών (για τη διάσπαση, για το άγχος, για τις ψυχικές διαταραχές).
Τα παιδιά, που δεν κοιμούνται όσο χρειάζεται, δεν εκκρίνουν όλες τις ορμόνες και κυρίως την αυξητική ορμόνη, η οποία τους βοηθάει να αναπτυχθούν. Κατά συνέπεια η μεγάλη και έντονη ανάπτυξη αυτής της περιόδου αναστέλλεται.
Τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να επικοινωνούν με τους φίλους τους από τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram, Viber, Whatapp κτλ) ή για να παίζουν βιντεοπαιχνίδια. Πολλές φορές, μάλιστα, παίζουν ως αργά τη νύχτα κι έχουν αλλάξει τον κιρκάδιο ρυθμό τους. Ειδικά την περίοδο της πρώτης καραντίνας, στο πρώτο κύμα της πανδημίας COVID-19, έφηβοι έπεφταν για ύπνο στις 4 τα ξημερώματα και ξυπνούσαν μεσημέρι, κάνοντας τη νύχτα – μέρα.
Επιπλέον έχουν τα κινητά όλη την ώρα δίπλα τους, όλη νύχτα αναβοσβήνει η οθόνη, εισπράττοντας την πολύ έντονη ακτινοβολία, που εκπέμπει το κινητό. Έχει διαπιστωθεί ότι η τεχνολογία φωτισμού LED στις ηλεκτρονικές συσκευές επηρεάζει αρνητικά τον ρυθμό του ύπνου. Μειώνεται η ορμόνη μελατονίνη, που εκκρίνεται στον ύπνο, σταματά να εκκρίνεται, μιας και απαιτεί απόλυτο σκοτάδι. Επίσης με το φως πολλά παιδιά ξυπνάνε και μετά δυσκολεύονται να κοιμηθούν, λόγω υπερέντασης. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς και τα παιδιά ότι η μελατονίνη δίνει την ώθηση για την παραγωγή της αυξητικής ορμόνης. Αλλά πρέπει ο ύπνος να είναι συνεχής, να μην διακόπτεται. Εκκρίνεται τις πρώτες ώρες του ύπνου.
Διακοπτόμενος ύπνος, αϋπνίες, υπερυπνία την επόμενη μέρα, άσχημα όνειρα είναι σε γενικές γραμμές οι επιπτώσεις από την κατάχρηση της οθόνης. Και το άγχος είναι ένα σύμπτωμα. Όταν δεν κοιμούνται, έχουν εκνευρισμό, ένταση και επιθετικότητα.
- Μπορούμε να μιλήσουμε με καλό τρόπο στα παιδιά και να τους εξηγήσουμε όλα αυτά.
- Το κινητό τη νύχτα πρέπει να μένει κλειστό.
- Λίγο πριν από τον ύπνο να μην ασχολούνται με τις οθόνες.
- Να ακούνε μουσική χαλαρωτική, να διαβάζουν κάτι, να συζητάνε.
- Στα μικρότερα παιδιά μπορούμε να βάλουμε ένα όριο, ένα σοπ, είναι πιο εύκολο.
- Όχι στα βιντεοπαιχνίδια με βία.
Αν είναι συνεπή στις υποχρεώσεις τους, δεν είπε κανείς να μην ασχολούνται με την οθόνη, απλά θέλει μέτρο.
*Φρίντα Κωνσταντοπούλου παιδοψυχίατρος
